Tăng thuế giá trị gia tăng lên 12%: Ai chịu gánh nặng?

Bộ Tài chính vừa đề xuất chuyển 1 loạt hàng hoá từ không chịu thuế giá trị tăng lên (VAT) lên chịu thuế, những nhóm hàng đang áp mức 5% giai đoạn này lên 10% và tăng mức thuế VAT bình thường từ 10% lên 12%. Đây là loại thuế gián thu và đánh trực tiếp vào người tiêu dùng.

Theo TS. Nguyễn Ngọc Tuyến, Khoa Thuế – Hải quan, Học viện Tài chính, trong bối cảnh Ngân sách Nhà nước đang đứng trước nhiều sức ép, đặt biệt là giảm thuế theo công đoạn hội nhập quốc tế khiến nguồn thu ngân sách sụt giảm, việc Bộ Tài chính tìm một số kênh để bù hụt thu là điều dễ hiểu.

“Nếu tăng thuế VAT ở mức độ nhất định, trong điều kiện giá cả đang ổn định và dùng tiền chi tiêu cho mục đích về phúc lợi là 1 một sốh điều hành ngân sách. Tuy nhiên tăng thuế sẽ dẫn đến tăng giá (mặc dù không nhiều) và những tác động khác nên cần phải tính toán cụ thể. Trong điều kiện Chính phủ đang thiếu nguồn thu, chi tiêu phúc lợi cũng hạn chế, muốn có nguồn thu cần tính đến tăng thuế cũng là hợp lý”, TS. Tuyến nêu quan điểm.

Tuy nhiên, thực ở, thuế giá trị tăng lên đang được ứng dụng lên rất nhiều hàng hóa, dịch vụ mà hằng ngày mọi người dân sử dụng, từ ăn uống, học hành, chữa bệnh, du lịch, vui chơi, di chuyển…. Do đây, tăng thuế sẽ tác động tăng giá hàng hóa, dịch vụ, điều này sẽ tác động tới cuộc sống của người dân và nền kinh tế.

Bà Đỗ Thị Thìn, nguyên Phó Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, thuế giá trị tăng lên là nguồn thuế gián thu nhưng ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Do đây,tăng thuế thì giá cả hàng hóa tăng, sẽ tác động đến cuộc sống người dân và cả nền kinh tế.

“Nếu tăng thuế trực thu mới đánh vào người giàu, người có lương cao và thuế lương cá nhân theo lũy tiến sẽ bình đẳng hơn. Nếu chỉ tăng thuế giá trị tăng lên sẽ điều tiết dàn đều, người giàu và người nghèo cũng chịu như nhau”, bà Thìn cho biết.

Mặc dù chưa có sự đo lường chính xác về độ tác động đến phân khúc của chính sách bán hàng này, tuy nhiên theo một số chuyên gia, khi thuế tăng thì giá cả hàng hóa sẽ tăng. Trước đề xuất tăng thuế giá trị tăng lên, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng, cần rà soát kỹ, có thể tăng ở 1 số mặt hàng không thiết yếu, không khuyến khích tiêu dùng như thuốc lá, nước ngọt…Còn những mặt hàng thiết yếu gắn có nhân tố đầu vào của sản xuất mà làm tăng kinh phí, thì cần cực kỳ cân nhắc.

“Không nên tăng đồng loạt cộng 1 mức cho toàn bộ một số mặt hàng, nên lọc để có mức tăng, công đoạn và thời điểm tăng thích hợp, tránh sốc cho nền kinh tế và không ảnh hưởng tới nhiều mục tiêu khác như ổn định sản xuất, an sinh và ích lợi của người dân. Bên cạnh tăng thu ngân sách cũng cần cải một sốh thủ tục hành chính, bộ máy để giảm chi tiêu không ngừng nghỉ còn nếu cứ giữ nguyên thế mà tăng thu ngân sách thì không giải quyết được vấn đề”, TS. Nguyễn Minh Phong nhận định.

Bộ Tài chính cho biết, mới đang đề xuất chính sách bán hàng sửa đổi luật thuế để thích hợp có thực ở. Các chuyên gia khuyến cáo cần cân nhắc nhiều phương án và tăng thuế nên là biện pháp cuối cộng, tránh gây tác động đến kinh tế, xã hội. Trường hợp vẫn tăng thuế thì cần rà soát và phân loại một số nhóm hàng chịu thuế cao. Đồng thời tái cơ cấu thu chi ngân sách, giảm chi tiêu không ngừng nghỉ, giảm sức ép lên ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính cho biết, nguyên nhân của việc điều chỉnh thuế giá trị tăng lên vì trong quá trình thực hiện, Luật thuế Giá trị tăng lên hiện hành phát sinh nhiều vướng mắc. Cụ thể, ở nhóm đối tượng không chịu thuế VAT như phân bón, máy móc, thiết bị chuyện dụng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp… đã gây gặp khó cho doanh nghiệp và công tác quản lý thuế. Do đây, Bộ Tài chính đề xuất chuyển nhóm này từ không chịu thuế lên chịu thuế VAT.

Ngoài ra, Bộ Tài chính đề xuất, một số mặt hàng đang chịu thuế 5% sẽ lên 6%; mặt hàng đang chịu thuế 10% lên 12%, bắt đầu từ 1/1/2019. Lý giải về mức tăng này, Bộ Tài chính nhận định mức thuế suất bình thường 10% giai đoạn này là tương đối thấp, chưa thích hợp có thông lệ quốc tế.

Bộ Tài chính dẫn chứng, nhiều nước trên địa cầu điều chỉnh tăng loại thuế này. Ví dụ thuế suất trung bình ở một số nước EU từ 19% (năm 2000) tăng lên gần 21,5% (năm 2014). Các nước xung quanh như ở Lào, Indonesia, Campuchia mức thuế phổ thông là 10%, Philippines là 15%, Trung Quốc mức thuế phổ thông là 17%, ưu đãi là 13%…/.

Theo Việt Hà

VOV